Yükselen enflasyon, kurdaki artış ve bozulan ekonomik dengeler sonrası başlayan barınma krizi ev sahipleri ile kiracıları karşıya karşıya getiriyor.
Özellikle büyükşehirlerdeki kira artışları ev bulmayı zorlaştırıyor. Artışlar enflasyona da olumsuz yansıyor.
Merkez Bankası Enflasyon Raporu'nda bu duruma dikkat çekerek, kiraları düşürecek önerilerde bulundu.
Öneriler arasında etki analizlerine dayanan düzenlemelerin oluşturulması bulunuyor.
MERKEZ BANKASI'NIN ÖNERİLERİ
Merkez Bankası, tüm kiraların merkezi bir platform üzerinden takibinin sağlanması, kiralamalarda belirli standartların belirlenmesi tavsiyesini yaptı.
Banka'nın önerileri arasında;
- Kiralık konut arzının planlanarak artırılması,
- Devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi,
- Sermaye Piyasası Kurulu'na bağlı şirketlerle kurumsal kiralama,
- Hisseli kiracılık uygulaması,
- Konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi de var.
Yüzde 25 kira artış sınırına da değinen Merkez Bankası, kira artışlarında bu orana uyulma oranının düşük olduğuna vurgu yaptı.
"BUGÜN KONUT ÜRETMEYE BAŞLASANIZ 2 YIL ALIR"
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, "Kısır döngü yarattık biz. Özellikle son 2 yıllık zaman döngüsü içerisinde geçmişten gelen kısır döngü yarattık. Düzenlemeye ihtiyaç var ama arzın artırılması gerekir aksi takdirde hiçbir şey konuşmak bir şey ifade etmez." ifadelerini kullandı.
Hepşen, "Eski ruhsat rakamlarına baktığımızda 2012'de 1 buçuk milyon konut adediyken 600-700 bin adetlere kadar düştük. Kamunun mutlaka kiralık konut özelinde farklı gerçekçi bizim de yaptığımız önerilerde olduğu gibi biraz onları da dinleyerek projeleri geliştiriyor olmalı aksi takdirde çözmek zor" dedi.
YÜZDE 25 ZAM SINIRI UYGULAMASI DEVAM EDİYOR
Hatırlanacağı gibi konut kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayan yasa, önceki yıl Aralık ayında Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yasa ile birlikte 11 Şubat 2022 ile 1 Şubat 2023 tarihleri arasında yenilenen ve 5 yılı geçmeyen sözleşmelerde, kiralara yüzde 25’in üzerinde artış yapılamayacağı belirtilmişti.
Bu yıl uzatılıp uzatılmayacağı merak edilen düzenleme önce 1 Şubat 2024'e kadar ardından da 1 Temmuz 2024 tarihine kadar uzatılmıştı.
Bu tarihe kadar yenilenen kira sözleşmelerinde de yüzde 25'lik sınır uygulanmak zorunda ancak bu tedbir 5 yıl üzeri sözleşmeleri kapsamıyor. Ancak iş yerleri için aynı kapsamda değil. Yani iş yerlerinde kiracı olanlar mal sahiplerine enflasyon oranında zam yapmaya devam edecek.